E-ticaret günümüzde yükselen bir iş modeli halini aldı. Elbette bunun nedenleri arasında birçok etmen yer almakta. Artan arz-talep ilişkisi, fiziki mağaza açmanın maliyetleri, işletmelerin var olan markaları için marka bilinirliğini artırma hedefleri ilk sırada sayacağımız maddelerden. Bir ihtiyaca yönelik ortaya çıkarılan ürünlerin çeşitliliği, kendi işini yapmak isteyen girişimci birey sayısının artması gibi ikincil sebepler de e-ticarete başlamak için nedenler arasında sayılabilir.
Bir iş modeli olarak E-ticaret
İnternet üzerinden ürün satmanın birçok artısı olduğu aşikar. Sayısız avantajlarını sıralayabileceğimiz e-ticaretin en büyük artıları arasında aşağıdaki beş maddeyi sayabiliriz.
- Geleneksel ticarete göre daha fazla potansiyel müşteriye ulaşabilmek.
- Günün her saatinde satış yapabilmek.
- Düşük maliyetlerle ürün ve hizmet satabilmek.
- Ürün depolama maliyetini düşünmeden stoksuz ürün satabilmek.
- Minimum sayıda personel çalıştırarak personel maliyetlerini azaltmak.
Kavram olarak internet üzerinden üzerinden satış yapmak çok genel bir tanımlama. Çünkü e-ticarete başlamak için gerekli kaynaklara ve altyapı hizmetlerine sahip olmak gerekir. Bir fikrin oluşturulmasından, ürün seçmeye ve pazara açılmaya kadar e-ticaretin çok kapsamlı bir girişim olduğunu bilmek gerekir.
E-ticarete başlamayı düşünüyorsanız başlangıç aşamasında nelerin gerekli olduğunu bilmenizde büyük fayda var.
1- E-ticarete başlamak için mevcut bir sorunu çözün veya bir ürün icat edin
Ticarete başlamanın en önemli ve belki de en zor kısmı birçok yönden ele alarak gerçekten satacak ürünü bulmaktır. E-ticarete başlamak için mevcut bir soruna uygun ürünü siz de satmaya başlayabilirsiniz veya yeteri kadar satıcısı olmayan ama piyasada talebin olduğu bir ürünü satmak için tercih edebilirsiniz ya da yeni bir ürün icat edebilirsiniz.
E-ticaret için seçeceğiniz ürün bir soruna çözüm sunuyor ise bu sizi yukarı taşıyacak en hızlı yol olabilir. Çünkü bir soruna çözüm bulmak demek mevcut potansiyel müşteriye ulaşmak demektir. Diğer taraftan bir ürünü icat etmek ise o ürün için talep oluşturmayı da gerektirecektir. Bu ikinci seçenek için daha sabırlı olmanız gerekebilir. Biraz daha hızlı ilerlemek istiyorsanız iyi bir piyasa araştırması yaparak talep gören, mevcutta var olan ama yetersiz hizmete sahip olan ürünleri bularak işe koyulabilirsiniz. Örneğin Alibaba, eBay, Amazon gibi siteler üzerinden en iyi fiyata sahip kaliteli ürünleri iyi bir araştırma sonucu sipariş edebilir, stoklu veya stoksuz satışa başlayabilirsiniz.
2- E-ticarete başlamak için ilk adım olarak iş planı hazırlayın ve işinizin çerçevesini belirleyin
E-ticarete başlamak için iyi bir iş planı oluşturmak, hedeflerinizi belirlemek ve stratejilerinizi planlamak için çok önemlidir. İyi bir iş planı şu konuları içermelidir;
- Finansal tahminler
Yapacağınız işin bütçesini çıkarmanız gerekir. E-ticarette satmak istediğiniz ürünün maliyeti, depolama gideri, ürünün özelliklerini yansıtan fotoğraf ve video çekim maliyetleri, varsa çalıştıracağınız personel maliyetleri, siparişlerin paketlenme maliyetleri, müşterilerinizin hoşuna gideceğini düşündüğünüz ufak hediye, kartvizit/teşekkür kartı gibi pazarlama maliyetleri, ürünlerinizi kendi web sitenizi kurup kendiniz satacaksanız web site kurulum maliyetleri ve kargo maliyetleri, pazaryerlerinden satacaksanız pazaryerlerinin komisyon maliyetleri finansal tahminler bütçesinde düşünmeniz gereken maliyetlerdir.
- Pazarlama stratejisi
İyi bir e-ticaret deneyimi, iyi kurgulanmış pazarlama stratejisi ve bu stratejinin uygulanması ile doğru orantılıdır. E-ticaretini yapmak istediğiniz ürünün özelliklerini, faydalarını ve rakiplerinden ayrışan özelliklerini çok iyi anlattığınızdan emin olun. Pazarlama araçlarınızın neler olacağına karar verin ve ihtiyaçlarınız için adım atın. Örneğin markanıza ait logo tasarımını yapın, web siteniz için ve sosyal medya mecraları için alan adlarınızı alın. Ürününüzü en iyi yansıtan fotoğraf ve video içeriklerini hazırlamaya başlayın.
- İşletme yapısı
E-ticaret işinize başlamadan önce şirketinizi/girişiminizi bireysel mi yoksa ortaklıkla mı kurmak istediğinize karar vermelisiniz.
3- E-ticarete başlamak için en büyük adım olan kendi şirketinizi kurun
İşinizi yasal hale getirmek için gerekli hukuki adımları atmalısınız. E-ticarete başlamak için işletme türünüzü belirleme, işletme adını tescil etmek ve vergi kaydınızı yapmak gibi işlemleri yapmanız gerekiyor.
Cüzi maliyetlerde olan kuruluş masraflarıyla 1-2 iş günü içerisinde resmi bir şirket sahibi olabilirsiniz.
Girişimciliği destekleyen KOSGEB gibi devlet teşvikleri için ön araştırma yapmayı da atlamayın.
4- E-ticaret ürününüzü nerede satacağınızı belirleyin
Adım adım ilk siparişinizi almaya yaklaşıyorsunuz. Heyecanlı değil mi? E-ticaret ile satmak istediğiniz ürününüzü buldunuz, iş planınızı yaptınız ve şirketinizi kurdunuz. Şimdi sıra bu ürünü nerede satmak istediğinize karar vermeye geldi. Ürününüzü bir pazaryerinde ya da kendi websitenizde satabilirsiniz. Belki ikisinde de…
Sürekli olarak sayıları artan yeni e-ticaret kanallarında sonsuz seçenek var gibi görünüyor ve ürün satmak için en iyi yeri seçmeye çalışmak gözünüzü korkutan bir durum olabilir. E-ticarete yeni başlayan satıcılar, müşteri erişimi ve marka bilinirliğini sağlamak için pazaryerinde satışa başlıyor veya kendi web sitelerini kurarak işe koyulurlar. Her ikisini aynı anda yapmaya başlamak da bir seçenektir.
Pazaryerinde Satış: Pazaryeri demek ürün kategorilerinde birçok satıcının ürün listemelerini içeren üçüncü taraf satış platformu demektir. Türkiye’deki ve dünyadaki pazaryerlerine örnek verecek olursak; Trendyol, Hepsiburada, Yemeksepeti, Getir, Amazon, eBay, N11, Çiçeksepeti, Pazarama, Allegro, Zalando birer pazaryeridir.
Websitede Satış: Alıcıların doğrudan işletmenize ait olan web sitesi üzerinden alışveriş yaptığı, pazaryerlerinden bağımsız bir e-ticaret web sitesidir. Sadece pazaryerine bağlı kalmadan e-ticaret yapmak istiyorsanız işletmenize ait e-ticaret izni için bir web sitesi oluşturmalısınız. Bunun için profesyonel bir tasarım seçmeli ve kullanıcı dostu olmasına özen göstermelisiniz.
5-Pazaryerleri ve e-ticaret web sitenizde satış yapmanın arasındaki farka hakim olun
Pazaryerleri ve kendi e-ticaret sitenizde satış yapmanın arasında temel farklar vardır. Sattığınız ürün için doğru pazaryerinde olduğunuzdan emin olun. Örneğin Amazon ziyaretçi sayısının yüksek olması ve Avrupa’da en çok tercih edilen pazaryeri olması gibi faktörler sebebiyle en çok tercih edilen pazaryerlerinin başında geliyor.
Pazaryerleri sayesinde milyonlarca ziyaretçiye erişebilirsiniz ama binlerce satıcı arasında görülmek için mücadele edeceksiniz. E-ticaret sitesine sahip olmanız işletmenizi farklılaştırmanın bir yoludur ancak sitenize ziyaretçi trafiğini ve satışları artırmak için ciddi çaba sarf etmeniz gerekecek.
Pazaryeri ve website üzerinden e-ticarete başlamak
Ürününüzü satacağınız yer markanıza ait website ya da seçtiğiniz pazaryerleri olabilir. Her ikisi için de avantajların ve dezavantajların olduğunu belirtmeliyiz.
1- Pazaryerlerinde satış yapmanın avantajları
Pazaryerlerinde satış yapmanın birçok avantajı vardır. Satıcıların neden bu platformları kullandıklarını öğrenin.
- Pazaryerlerinde e-ticarete başlamak özellikle yeni satıcılar için e-ticareti kolaylaştırır. Pazaryerlerinin e-ticaret yapmak için ödeme sistemleri, kargo firmaları entegrasyonu gibi mevcut bir altyapısı vardır. Bu sayede satıcılar sıfırdan bir e-ticaret web sitesi oluşturmazlar ve böylece zamandan ve maliyetten tasarruf ederler.
- Pazaryerleri herhangi bir bireysel satıcıya ait değildir. Bu nedenle alışveriş sürecindeki işlemler ve ödeme pazaryerinin kendisi tarafından gerçekleştirilir. Bu platformlardaki satıcı deneyimi ürün listelemelerini eklemek, değiştirmek ve pazaryerlerinin sunduğu kampanyalara katılmaktan ibarettir.
- Halihazırda pazaryerlerinden alışveriş yapan milyonlarca potansiyel alıcı vardır.
- Pazaryerleri online alışveriş yapmak için güvenilir web siteleridir. Ziyaretçiler online alışveriş yaparken tereddüt etmezler ve aradıkları ürünler için pazaryerlerine bakmaya alışkındırlar.
- Pazaryerleri zaten bilinen yerlerdir. Sizinkine benzer ürünler arayan milyonlarca müşteriye sahip oldukları için ürünlerinizi potansiyel alıcıların önüne çıkarmak için fazla çaba harcamanıza gerek yoktur. Pazaryeri içerisinde reklam alanlarını kullanmanız durumunda potansiyel müşterinizle buluşmanız daha da kolaylaşır.
2- Pazaryerlerinde satış yapmanın dezavantajları
Pazaryerinde satış yapmak zahmetsiz ve kolay bir seçenek gibi görünebilir ancak ürünlerinizi satmak için üçüncü taraf bir satış kanalı üzerinden satış yapmak bazı dezavantajları da beraberinde getirir.
- Pazaryerlerinde sizin ürününüzün aynısını veya benzerini satan başka satıcılar da var. Rakiplerin çokluğu nedeniyle ürün kategorisinde rekabetin yoğunluğuna bağlı olarak beklediğiniz ürün görünürlüğü ve kolay satışı elde edemeyebilirsiniz.
- Sizin ürününüzü satın alan müşteriler marka olarak varlığınızı asla fark etmeyebilirler. Çünkü pazaryerlerinden alışveriş yapan müşteriler sizin ürününüzü alsalar bile sonraki alışverişlerinde çoğu zaman markanızı değil pazaryerini hatırlayacaktır. Bunun nedeni pazaryerlerinin odak noktasının satıcılar değil ürünler olmasıdır. Pazaryerlerinin markalar için özelleştirici alanları oldukça kısıtlayıcıdır ve bu durum müşteri tarafından markanızın hatırlanmasını zorlaştırır.
- Pazaryerlerinde sizin markanızdan ürün alan müşterilere pazarlama yapmak için müşteri datanızı oluşturamazsınız. Pazaryerleri satıcıların alıcılarıyla platformları dışında iletişimde olmalarına izin vermezler. Bu nedenle müşterilerinizi promosyonlarınızdan, yeni ürünlerinizden veya onlara özel indirimlerimizden haberdar edemezsiniz.
- Pazaryerleri, ürünlerinizi listelemek ve platform üzerinden yapılan satış üzerinden komisyon alırlar. Pazaryerlerinin komisyon oranları ürün kategorisine göre değişiklik gösterebilir. Örneğin takı kategorisindeki komisyon oranı tekstil kategorisindeki komisyon oranından daha yüksek ya da daha düşük olabilir.
3- Website üzerinden satış yapmanın avantajları
Kendi e-ticaret web sitenizi oluşturmanın pek çok avantajı vardır.
- Markanız üzerinde tüm konularda tek yetkili siz olursunuz. Web sitenizin tasarımından, ürün yerleştirmelerine, listeleme biçimlerinden içerik metinlerine, fiyatından kampanya çeşitliliğine kadar hakimiyet sizde olur. Web sitenizin tasarımında ürününüzü en iyi yansıtacak, markanızın kişiliğini en iyi gösterecek seçenekleriniz olur.
- Müşterilerinize sizin belirlediğiniz alışveriş deneyimini yaşatırsınız. Birçok e-ticaret platformu tasarımı arasında size en uygun şablonu özgürce seçebilirsiniz.
- Web siteniz üzerinden alışveriş yapan müşterilerinizin tekrar müşteriniz olması için iletişimde kalabilir ve onlara doğrudan ulaşabilirsiniz. Müşterilerinize doğrudan ulaşabildiğiniz için daha iyi bir müşteri hizmeti ile onlarda yeniden sizden alışveriş yapmaları konusunda olumlu izlenimler bırakabilirsiniz.
- Sitenizden alışveriş yapmamış olsa dahi web sitenizi ziyaret eden kişileri hedefleyerek onları web sitenize yeniden çekip alışveriş yapmalarını sağlayabilirsiniz.
4- Website üzerinden satış yapmanın dezavantajları
E-ticaret yapmak için sadece kendi web siteniz üzerinden satış yapmayı planlıyorsanız bunun dezavantajlarını gözardı etmemelisiniz.
- Bir e-ticaret web sitesi kurmak için bir alan adı ve barındırma hizmeti satın almak, alışveriş sepeti ve kredi kartı ödeme altyapısı kurmak, sitede ürün listeleme için ürünlerin görsel ve metinsel içeriklerini oluşturmak olmazsa olmazlardır. E-ticaret platformları ve hazır şablon araçları bazı süreçleri sizin için kolaylaştırabilir ancak yine de bir e-ticaret sitesinin teknik kurulumu ve sürdürülebilirliğini sağlamak için gerekli çalışmalar olacaktır.
- Teknik olarak web sitenizi kurdunuz ve alışveriş yapılmaya oldukça uygun hale getirdiniz. Web sitenizi açmanız işinizin bittiği anlamına gelmiyor. Web sitenize trafik yaratmanız, alışveriş yapanları sitenize çekmeniz gerekiyor. Ziyaretçilerin sitenize kendiliğinden gelmesi hiç de kolay olmayacaktır. Web sitenize trafik çekmek için doğru pazarlama araçlarını kullanmayı öğrenmeniz ve pazarlama için bütçe ayırmanız gerekecek.
- Web sitenize müşteriler geldiğinde onları karşılama, siteniz içinde gezerken ürünleri inceleme, ödeme adımları ve e-ticaret lojistiği gibi aşamalarda sorunsuz bir müşteri deneyimi yaşatmanız gerekiyor. Bunları sağlamadığınız durumda sitenizi ziyaret etmeleri için harcamış olduğunuz onca emek de boşa gidecektir. Olumsuz kullanıcı deneyimi, potansiyel müşterilerinizin hiçbir şey satın almadan sitenizi terketmesine neden olur.
6- E-ticaret için gerekli teknik altyapıyı oluşturun
E-ticaret işine başlamadan önce teknik altyapınızı oluşturmanız gerekiyor. Web sitesi tasarımı, ödeme sistemleri entegrasyonu, güvenlik sertifikaları (SSL), hosting ve domain seçimleri bu aşamada göz önünde bulundurulmalı. Ayrıca, kullanıcı deneyimini iyileştiren bir altyapıya sahip olmak, başarılı bir e-ticaret sitesi için kritik önemdedir. Mobil uyumluluk, hızlı yükleme süreleri ve sorunsuz bir alışveriş sepeti süreci en önemli teknik unsurlar arasındadır.
7- Ürün ve tedarik yönetimi için adımlarınızı atın
E-ticaret başarısının arkasında güçlü bir tedarik zinciri ve iyi bir ürün yönetimi bulunur. Stok yönetimi, tedarikçilerle ilişkiler ve lojistik süreçlerinin düzenlenmesi işinizin sürdürülebilirliği açısından kritik rol oynar. Tedarikçi anlaşmaları yaparken fiyatlandırma ve teslimat sürelerini dikkatlice değerlendirmeniz gerekir. Stokta olmayan ürünlerin satışını engellemek, müşterilerinizin deneyimini olumsuz etkilememek için önemlidir.
8- E-ticarette SEO’nun önemini unutmayın
E-ticaret sitenizi başarılı kılmanın yollarından biri de doğru SEO stratejileri uygulamaktır. Ürün sayfalarınızı optimize ederek arama motorlarında üst sıralara çıkabilir, organik trafik elde edebilirsiniz. Anahtar kelime araştırması, ürün açıklamalarının özgün ve zengin içeriklerle hazırlanması, meta açıklamalar ve başlık etiketlerinin doğru kullanımı e-ticaret SEO’sunun olmazsa olmazlarıdır.
9- E-ticarette müşteri deneyimini iyileştirin
Başarılı bir e-ticaret sitesi için müşteri memnuniyeti büyük öneme sahiptir. Ürün açıklamalarını açık ve anlaşılır hale getirmek, hızlı ve güvenilir teslimat sağlamak, satış sonrası destek sunmak ve kullanıcı dostu bir alışveriş deneyimi oluşturmak, müşteri sadakatini artırır. Özellikle müşteri geri bildirimlerine ve şikayetlerine hızlı yanıt vermek, markanızın itibarını olumlu yönde etkiler.
10- Sosyal medya ve dijital pazarlama stratejileri kurgulayın
E-ticarette başarıya ulaşmak için dijital pazarlama stratejilerini de iyi yönetmek gerekir. Sosyal medya platformlarında ürünlerinizi tanıtarak hedef kitlenize ulaşabilirsiniz. Facebook, Instagram, TikTok gibi platformlarda kampanyalar düzenlemek, influencer işbirlikleri yapmak ve hedef kitlenize uygun içerikler paylaşmak, markanızın bilinirliğini artırır. Aynı zamanda e-posta pazarlaması ve Google Ads gibi dijital pazarlama araçları ile satışlarınızı artırabilirsiniz.
11- E-ticarette kargo ve lojistik süreçlerini planlayın
E-ticaretin en önemli aşamalarından biri de kargo ve lojistik süreçleridir. Müşterilerinize hızlı ve sorunsuz bir teslimat süreci sunmak, markanızın güvenilirliğini artırır. Farklı kargo firmalarıyla anlaşmalar yaparak müşterilerinize çeşitli teslimat seçenekleri sunabilir, ücretsiz kargo ve aynı gün teslimat gibi avantajlarla rekabet gücünüzü artırabilirsiniz.